Czy warto zastosować krzywą doświadczenia?

Jak wytłumaczyć sukces japońskich firm samochodowych, których wartość produkcji w latach 1970-1980 wzrosła prawie 7-krotnie? Dlaczego producent turbin parowych Allis Chalmers wycofał się z rynku? Które narzędzie umożliwia określenie strategii kosztowej? W tym artykule przeanalizujemy te pytania w oparciu o krzywą doświadczenia.

Czy doświadczenie ma znaczenie?

Krzywa doświadczenia to istotne narzędzie związane z doskonaleniem organizacji. Najprościej mówiąc, wskazuje ona, w jaki sposób czas potrzebny do wykonania zadania maleje, w miarę przyrostu liczby wyprodukowanych jednostek.

Prekursorem modelu krzywej doświadczeń jest Boston Consulting Group, której eksperci pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku zaobserwowali, że koszt jednostkowy produkcji zmniejsza się o stały procent przy każdym podwojeniu produkcji sektora. W zależności od firmy procent ten wahał się w przedziale od 10% do 35%. Celem analizy krzywej doświadczenia jest oszacowanie przybliżonej pozycji przedsiębiorstwa na tle firm konkurencyjnych. Pod uwagę brana jest głównie relacja średnich cen do przeciętnych kosztów wytworzenia jednostki.

Co ma wpływ na krzywą doświadczeń?

Wyróżniamy kilka istotnych czynników, które wpływają na krzywą doświadczenia. Najważniejszym
z nich jest efekt skali. Opiera się on na założeniu, że przy masowej produkcji koszty stałe rozkładają się na większą liczbę wyprodukowanych jednostek. Dzięki temu przedsiębiorstwo wzmacnia siłę przetargową z dostawcami i odbiorcami oraz swoją pozycję rynkową. Kolejnym elementem składowym jest efekt uczenia się. Przy większym doświadczeniu i specjalizacji wydajność pracy wzrasta, co pozwala uznać, że doświadczenie ma duże znaczenie. Ostatnim, lecz nie mniej ważnym czynnikiem jest efekt substytucji pracy i kapitału oraz technologia. W tym miejscu należy wyróżnić innowacyjne rozwiązania oraz zyskujące na popularności procesy machine learning. Przyczyniają się one do znacznej optymalizacji pracy w przedsiębiorstwie.

Zalety i wady – konfrontacja

Z perspektywy długoterminowej strategii lidera kosztów na podstawie krzywej doświadczenia firma może dokonać analizy tego, czy koszty wytworzenia produktu spadają szybciej niż u konkurencji, a także ocenić wypracowaną dotychczas przewagę. Co więcej, narzędzie to może być przydatne przy podejmowaniu decyzji o inwestycji w rozwój jakości produktów. Przed takim dylematem stają często liderzy kosztowi, świadomi konieczności podniesienia ceny rynkowej, co może przełożyć się na spadek popytu na ich produkty.

Istnieją jednak pewne ograniczenia w stosowaniu krzywej doświadczeń. Jednym z nich jest fakt, że efekt doświadczenia nie występuje we wszystkich gałęziach przemysłu, a koszt często odgrywa drugorzędną rolę w kształtowaniu ceny. Kolejną wadą jest to, że dzięki nowoczesnym technologiom efekt doświadczeń może zostać wyeliminowany przez konkurentów. W końcu, ciągłe stosowanie strategii minimalizowania kosztu jednostkowego i konkurowanie cenowe może spowodować zmniejszenie rentowności sektora i wygenerować straty.

Zatem, czy warto?

Znajomość krzywej doświadczeń i umiejętność umiejscowienia firmy na wykresie pozwala przedsiębiorcy wypracować wielkość optymalnej dla jego firmy produkcji, jak również ustalić koszty jednostkowe. Porównanie się do konkurencji w sektorze informuje inwestorów o ekonomicznej barierze wejścia, a funkcjonującym na rynku firmom pozwala opracować strategię walki z konkurentami. Należy pamiętać jednak, że krzywa doświadczeń nie jest jedynym narzędziem i posiada pewne ograniczenia.

Warto analizować długoterminowe skutki podejmowanych decyzji w perspektywie efektywności prowadzonego biznesu oraz odniesienia do konkurencji, stosując krzywą doświadczeń. Trzeba jednak pamiętać, że kluczowe w opracowaniu strategii jest korzystanie z różnych narzędzi, by na bieżąco weryfikować efekty.