Zastanawiasz się, dlaczego twój biznes nie rozwija się tak sprawnie jak planowałeś? Formalności to nie wszystko. Jeśli posiadasz firmę z dużym, średnim czy małym magazynem i wiesz, że rozplanowanie w nim towaru nie jest na najwyższym poziomie, warto będzie zapoznać się z koncepcją analizy ABC/XYZ.
Na czym polega i czym jest Analiza ABC/XYZ
Klasyfikacja ABC bardzo często znajduje zastosowanie w gospodarce magazynowej i zarządzaniu zapasami. Pozwala ona wyróżnić materiały, które będą dla firmy najbardziej istotne. Podział materiałów na odpowiednie grupy jest najważniejszy z punktu widzenia sprawnego działania przedsiębiorstwa. Metodę ABC można rozszerzyć o klasyfikację XYZ, co jest niezbędne do zbadania regularności zużycia materiałów.
Powyższa analiza jest swego rodzaju rozszerzeniem Zasady Pareto, która w 1951 roku została opracowana przez amerykańskiego teoretyka zarządzania Josepha Jurana a jej nazwa pochodzi od włoskiego ekonomisty i socjologa Vilfreda Pareto. Według tej zasady 80% dóbr znajduje się w posiadaniu zaledwie 20% społeczeństwa. Rzecz jasna te proporcje nie są tak sztywne i w rzeczywistości znacznie częściej odbiegają od wartości 80/20. Powyższa zasada znajduje jednak odzwierciedlenie w wielu dziedzinach życia.
Aby lepiej zrozumieć analizę ABC/XYZ warto przyjrzeć się bliżej każdemu z jej elementów.
Elementy ABC
- Grupa A
o materiały najdroższe
o jej wartość wynosi około 80% całości
o ogólna masa wynosi mniej więcej 20%
Od strony zaopatrzenia jest to najważniejsza grupa, gdyż swoją wartością ma największy bezpośredni wpływ na koszty działalności. Dla materiałów tej grupy sugerowane są częste kontrole poziomu zapasów, a także dbanie o terminowość i jakość dostaw.
- Grupa B
o materiały średniej wartości
o jej wartość wynosi około 15% całości
o ogólna masa wynosi mniej więcej 30%
Grupa nie obejmująca klasyfikacją najważniejszych towarów, jednak bardzo istotna w stosunku do całości przetrzymywanego materiału.
- Grupa C
o materiały niskiej wartości
o jej wartość wynosi około 5% całości
o ogólna masa wynosi mniej więcej 50%
Zapasy o charakterze masowym. Dla tych materiałów zalecane są prostsze metody zarządzania zapasami, ale o tym trochę później.
Jednak do pełnej skuteczności analizy ABC/XYZ, niezbędne jest uzupełnienie jej o elementy klasyfikacji XYZ.
Elementy XYZ
- Grupa X
o materiały o regularnym zużyciu
o zapotrzebowanie na materiały tej grupy wynosi około 20% stałego zużycia
o duża dokładność prognozy na ich zużycie
o nie jest wymagane utrzymywanie dużej ilości zapasu na magazynie
- Grupa Y
o materiały o zmiennym zużyciu, raczej sezonowym
o zapotrzebowanie na materiały tej grupy mieści się w przedziale 20-50% stałego zużycia
o średnia dokładność prognozy na ich zużycie
o wymagane jest utrzymywanie dużej ilości zapasów na magazynie
- Grupa Z
o materiały o nieregularnym, trudnym do jednoznacznego oszacowania, zużyciu
o zapotrzebowanie na materiały tej grupy przekracza 50% stałego zużycia
o niska dokładność prognozy na ich zużycie
o wymagane jest utrzymywanie dużej ilości zapasu na magazynie albo pokrycie kosztów specjalnych zamówień
Skuteczność analizy ABC/XYZ
Po złączeniu obu klasyfikacji w jedną całość, otrzymujemy macierz kwadratową „trzy na trzy”, z której powstaje ostateczne dziewięć grup klasyfikacji materiałów: AX, AY, AZ, BX, BY, BZ, CX, CY, CZ. Graficznie przedstawiona macierz pokazuje, że najbardziej istotna jest grupa AX,
a najmniej – CZ.
Dla lepszego zobrazowania tej metody, bez wglądu na macierz, poniżej podane są opisy grup skrajnych i tej środkowej i zalecane do nich metody zarządzania zapasami.
Grupa AX (wysoka wartość zapotrzebowania; duża dokładność prognozy) – metoda just-in-time, polegająca na dostarczaniu materiałów potrzebnych do wytworzenia produktów lub usług dokładnie w takiej ilości, jakiej potrzebuje firma, i dokładnie w takim czasie, w jakim są one konieczne.
Grupa AZ (wysoka wartość zapotrzebowania; niska dokładność prognozy) – sterowanie według stanu zamówieniowego zapasów magazynowych.
Grupa BY (średnia wartość zapotrzebowania; średnia dokładność prognozy) – sterowanie według maksymalnych i minimalnych zapasów magazynowych.
Grupa CX (niska wartość zapotrzebowania; duża dokładność prognozy) – sterowanie według wyprzedzeń, czyli cykl produkcyjny nie może być dłuższy niż wyprzedzenia.
Grupa CY (niska wartość zapotrzebowania; niska dokładność prognozy) – sterowanie według programu i zapasów.
Analiza robiona ręcznie potrafi być pracochłonna. Na szczęście są programy komputerowe do tego przeznaczone. Jednym z przykładów jest system Comarch ERP XL który umożliwia automatyczną klasyfikację z wykorzystaniem modułu Business Intelligence, jak również daje możliwość ręcznego przypisywania towarów do grup. Wspomniany powyżej system zapisuje też wyniki, dzięki czemu możliwa jest analiza historycznych klasyfikacji towarów.
Nie czekaj i raz na zawsze zaprowadzić porządek w swoim magazynie. Wypróbuj Analizę ABC/XYZ w praktyce i przekonaj się, jak bardzo ułatwi Ci ten proces.
Radosław Wieczorek
Dodaj komentarz