Jak punktowa ocena atrakcyjności sektora może pomóc w wybraniu odpowiedniej branży?

Kluczowe informacje:

• Jednym z najbardziej efektywnych sposobów analizy atrakcyjności sektora jest jego punktowa ocena.
• Głównym założeniem metody jest stworzenie listy czynników wpływających na atrakcyjność sektora, a następnie ich ocena w ustalonej skali.
• Punktowa metoda oceny sektora jest skutecznym narzędziem, kiedy naszym celem jest porównanie atrakcyjności kilku branż.
• Stosowanie metody oceny atrakcyjności sektora wymaga dużej wiedzy odnośnie interesującego nas sektora.
• Do głównych założeń, na których opiera się punktowa ocena atrakcyjności sektora należą: skonstruowanie listy kryteriów, stosowanie ocen ważonych, używanie odpowiedniej perspektywy czasowej analizy, ocenianie kilku sektorów względem tych samych kryteriów.
• Punktowa analiza atrakcyjności sektora może być dobrym dodatkiem do przeprowadzonego wcześniej badania rynku, służąc jako jego podsumowanie z jasnym wnioskiem.
• Wybrane do analizy czynniki powinny się zawierać w jednym z trzech następujących obszarów: kryteria rynkowe, kryteria finansowe, kryteria techniczno-organizacyjne.
• Do innych metod, które opierają się na ilościowej wycenie atrakcyjności sektora należą: metoda Mckinsey, metoda francuska, wersja Gierszewskiej i Romanowskiej.

Szczegóły poniżej!

Każdy przedsiębiorca niezależnie od tego, czy rozważa kierunek rozwoju swojego pierwszego biznesu, czy jako prezes dużej korporacji zastanawia się nad celem dywersyfikacji przedsiębiorstwa, zadaje sobie bardzo ważne pytanie „Który sektor rynku będzie dla nas najlepszy?”. Wielu z nich, szczególnie osoby decyzyjne w małych firmach planują kolejne kroki, bazując na swojej intuicji. Jednak tak istotne plany powinny zawsze zostać poddane analizie. Jednym z najbardziej efektywnych sposobów analizy atrakcyjności sektora jest jego punktowa ocena.

Czym jest punktowa ocena atrakcyjności sektora?

Głównym założeniem metody punktowej oceny atrakcyjności sektora jest stworzenie listy czynników wpływających na atrakcyjność sektora, a następnie ich ocena w ustalonej skali. Wyszczególnione kryteria oddziaływają na branżę w większym lub w mniejszym stopniu, dlatego stosuje się oceny ważone. Wybór kryteriów oraz ich wag zależy od specyfiki przedsiębiorstwa i tego, jakie czynniki w jego przypadku odgrywają największą rolę.

Punktowa metoda oceny sektora jest skutecznym narzędziem, kiedy naszym celem jest porównanie atrakcyjności kilku branż. Rzecz jasna, użyć jej można również, gdy chcemy ocenić atrakcyjność tylko jednej, jednak bez możliwości porównania wyniku do innych sektorów traci dużo wartości dodanej. Najważniejszym jej elementem jest ranking analizowanych sektorów, pod względem osiągniętej oceny ważonej danego sektora.

Założenia metody oceny atrakcyjności

Stosowanie metody oceny atrakcyjności sektora wymaga dużej wiedzy odnośnie interesującego nas sektora, potrzebne są również informacje o charakterze finansowym. Zastosowanie opisywanej metody opiera się na kilku założeniach:

• należy skonstruować listę kryteriów na podstawie różnic dzielących sektory oraz stopnia ich atrakcyjności,
• należy stosować oceny ważone ze względu na znaczenie poszczególnych czynników, ponieważ niektóre mogą mieć większy lub mniejszy wpływ na całościową ocenę sektora,
• ważne jest, aby podczas oceny sektorów zwrócić uwagę na perspektywę czasową wykonywanej analizy,
• dokonując oceny atrakcyjności można porównywać ze sobą dowolną ilość sektorów. Porównywanie większej ilości sektorów pozwala na dobrą ocenę, kiedy wszystkie badane sektory są analizowane na podstawie tych samych kryteriów, którym przypisano te same wagi.

Dzięki dokonaniu oceny sektorów, otrzymujemy listę rankingową, która ukazuje sektory w hierarchii od najbardziej do najmniej atrakcyjnych.

Jak dobrać odpowiednie kryteria oceny atrakcyjności?

Użycie narzędzia, którym jest punktowa ocena atrakcyjności sektora, powinno być poprzedzone wnikliwą analizą. Do wyboru kryteriów i nadania im oceny, która odzwierciedla realia rynkowe, wymagana jest specjalistyczna wiedza na temat danego sektora. Jeśli przedsiębiorca nie dysponuje taką wiedzą, punktowa analiza atrakcyjności sektora będzie dobrym dodatkiem do przeprowadzonego wcześniej badania rynku i będzie służyła jako podsumowanie z jasnym wnioskiem ukazującym, który z branych pod uwagę sektorów będzie najbardziej opłacalny dla danego przedsiębiorstwa.

Dopiero kiedy poznamy już specyfikę rynku i mamy wszystkie informacje dotyczące badanych sektorów, możemy przejść do wyboru odpowiednich kryteriów oceny. Wybrane czynniki powinny się zawierać w jednym z trzech poniższych obszarów:

– kryteria rynkowe,
– kryteria finansowe,
– kryteria techniczno-organizacyjne.

Nie ma jednego ustalonego zestawu kryteriów, ponieważ uzależniony jest on od specyfiki przedsiębiorstwa, dla którego ta analiza jest przygotowana. Mają one różne potrzeby, dlatego czynniki można dobierać dowolnie, w zależności od tego, co dla danej firmy będzie istotne w kontekście wejścia na dany rynek.

Przykład analizy punktowej atrakcyjności sektora:

W tym wypadku analiza punktowa zawiera 15 uniwersalnych kryteriów, które mogą znaleźć zastosowanie dla zdecydowanej większości firm. Czynniki te oceniane są w skali od 1 do 5, a każda ocena ma przyporządkowaną wagę od 1 do 3. Maksymalna liczba przyznanych punktów wyniesie 150.

Po zsumowaniu punktów dla każdej z analizowanych branż tworzony jest ranking atrakcyjności sektorów, czyli samo meritum analizy. Te sektory, na które wejście przedsiębiorstwa będzie najkorzystniejsze mają najwięcej punktów, a te, które nie są tak korzystne, mają ich najmniej.

Punktowa analiza atrakcyjności sektora pozwala na szybką ocenę opłacalności wejścia na dany rynek. Mimo że analiza jest złożona i bierze wiele czynników pod uwagę, to sama forma jej przedstawienia jest przejrzysta i pozwala łatwo wyciągnąć wnioski. Wystarczy jedno spojrzenie na końcowy ranking, po czym przedsiębiorca jest już w stanie porównać, który sektor będzie najbardziej atrakcyjny dla jego firmy.

Zalety i wady punktowej oceny atrakcyjności sektora

Do głównych zalet korzystania z metody:

• możliwość dokonania ważonej oceny porównawczej kilku sektorów, pod względem różnych kryteriów,
• możliwość zbadania sektora, w którym dane przedsiębiorstwo działa lub sektora, do którego chce wejść.

Wśród wad opisanej metody znajdują się:

• subiektywny charakter oceny atrakcyjności sektora, który spowodowany jest uzależnieniem wyników od podmiotu, który dokonuje oceny,
• możliwość różnej interpretacji kryteriów oceny.

Inne metody ilościowej oceny atrakcyjności sektora

Do innych metod, które opierają się na ilościowej wycenie atrakcyjności sektora należą:

• Metoda Mckinsey 

To wielowymiarowa analiza porównawcza, która określa możliwości rozwoju firmy oraz wzrostu w danym sektorze. Oparta jest na uniwersalnej liście kryteriów, charakteryzujące dany sektor. bariery wejścia do sektora, intensywność konkurencji, a także możliwości wzrostu i rentowności.

• Metoda francuska

Według tej metody autorzy pomijają wskazywanie kryteriów dla poszczególnego sektora. W tej metodzie wartość sektora jest oznaczana poprzez stosowanie tablicy, z której można odczytać punktacje dla danego sektora. Autorzy wyróżnili 11 kryteriów. Każde kryterium jest oceniane według skali wartości od 0 do 3.

• Wersja Gierszewskiej i Romanowskiej 

Wersja zakłada analizę każdego sektora według 15 wyszczególnionych kryteriów, które charakteryzują atrakcyjność sektora. Wersja opiera się na schemacie oceny atrakcyjności sektora, który wyróżnia kryterium, jego wagę, wartość oraz średnią ważoną. Wynikiem przeprowadzonej analizy jest posiadanie listy rankingowej, która pokazuje sektory od najbardziej do najmniej atrakcyjnego.