Wskaźniki ROS, ROE i ROA – jak przeanalizować rentowność firmy?

Kluczowe informacje:

• Wskaźnik ROE (Return on Equity) – mierzy zyskowność kapitału własnego.
• Wskaźnik ROA (Return on Assets) – określa zdolność firmy do zarabiania pieniędzy na inwestycjach.
• Wskaźnik ROS (Return on Sales) – mierzy zysk firmy w stosunku do sprzedaży.
• Wszystkie ze wskaźników nie mają określonego optymalnego poziomu, a ich wyniki powinny być porównywane w czasie oraz z wynikami konkurentów i branżowymi średnimi.
• Analiza rentowności pozwala na ocenę skuteczności wykorzystania zasobów firmy i jej zdolności do generowania zysków.
• Wartości wskaźników rentowności powinny być interpretowane w kontekście zmian w czasie oraz w porównaniu z wynikami konkurencji i branżowymi średnimi.
• Wysokie wartości wskaźników rentowności nie gwarantują sukcesu firmy, a niskie wartości niekoniecznie oznaczają porażkę.
• Analiza rentowności powinna być częścią szerszej analizy finansowej, która uwzględnia również inne aspekty, takie jak płynność finansowa, zadłużenie czy efektywność działania przedsiębiorstwa.

Szczegóły poniżej!

Podstawowym celem każdego przedsiębiorcy jest sprawienie, aby prowadzona przez niego działalność była opłacalna. W takim wypadku najważniejsze jest znalezienie odpowiedniego narzędzia pozwalającego firmie zbadać jej zyskowność. Jedną z podstawowych metod wychodzących naprzeciw tej potrzebie jest analiza rentowności, która może być dokonana poprzez wskaźniki – ROS, ROE oraz ROA.

Analiza rentowności przedsiębiorstwa i jej cele

Analiza rentowności jest jednym z głównych narzędzi, które pozwala określić, czy prowadzone przedsiębiorstwo przynosi zyski. Może ona zostać przeprowadzana za pomocą odpowiednich wskaźników. Do najpopularniejszych z nich należą:

• ROS (Return On Sales), mierzący efektywność sprzedaży firmy;
• ROE (Return On Equity), mierzący jak wiele zysku udało się wygospodarować przedsiębiorstwu z wniesionych kapitałów własnych;
• ROA (Return On Assets), mierzący zdolność przedsiębiorstwa do wypracowywania zysków.

Każdy z wyżej wymienionych wskaźników pozwala zająć się innym obszarem działalności firmy. Dzięki analizie rentowności, właściciel jest w stanie efektywniej zarządzać swoim podmiotem,  tworząc spójną strategię dalszego rozwoju.

Dużą przewagą w stosowaniu wskaźników podczas analizy rentowności jest również prostota, gdyż do obliczeń potrzebne są jedynie podstawowe dane finansowe. Nie zmienia to jednak faktu, że tak mało skomplikowane obliczenia są w stanie zapewnić proste, a co najważniejsze czytelne informacje na temat stanu finansowego przedsiębiorstwa.

Dla kogo jest analiza rentowności firmy?

Analiza rentowności, wbrew pozorom, nie jest wykonywana jedynie przez duże, rozwinięte firmy, przez które rozumiemy różnego rodzaju spółki (akcyjne, komandytowe, jawne, tudzież z o.o.), ale również przez drobne firmy lub jednoosobowe działalności gospodarcze. We wszystkich tych grupach, badanie wspomaga efektywne zarządzanie.

ROS — wskaźnik rentowności sprzedaży

Pierwszym analizowanym wskaźnikiem wykorzystywanym w analizie rentowności jest ROS, którego skrót rozwija się jako Return on Sales, co oznacza rentowność sprzedaży. Aby uzyskać wartość owego wskaźnika, należy wykonać obliczenie wykorzystujące takie dane jak zysk netto wypracowany przez firmę oraz całkowite przychody ze sprzedaży.

Jak to wygląda w praktyce? Można to zobrazować prostym przykładem.

Załóżmy, że pan Jan prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, świadcząc usługi fryzjerskie. W 2020 roku jego całkowity przychód ze świadczonych usług wyniósł 90 000 PLN. Koszty prowadzenia działalności oraz podatki wyniosły 50 000 PLN, co w ostateczności przyniosło zysk w wysokości 40 000 PLN.

Podstawiając to pod wzór ROS, otrzymujemy wartość równą 44,45%. Jak to zinterpretować? Wynik analizy wskaźnika ROS to marża zysku netto – kwota, jaką przedsiębiorstwo zyskało na 1 PLN przychodu z tytułu świadczonych usług. W powyższym przykładzie 1 PLN wygenerowało około 0,44 PLN zysku. Dobrą praktyką jest regularne obliczanie ROS, jeśli wartość wskaźnika wzrasta. Oznacza to, że firma działa coraz efektywniej. Odwrotny przypadek powinien być z kolei sygnałem ostrzegawczym dla firmy, ponieważ może to świadczyć o tym, że ponosi ona zbyt duże koszty.

W tym przypadku uzyskana została wartość 44,45%. Jak to zinterpretować? Wynik analizy wskaźnika ROS to marża zysku netto – kwota, jaką przedsiębiorstwo zyskało na 1 złoty przychodu z tytułu świadczonych usług. W powyższym przykładzie 1 złoty wygenerowało około 44 groszy zysku. Dobrą praktyką jest regularne obliczanie ROS, jeśli wartość wskaźnika wzrasta, oznacza to, że firma działa coraz efektywniej. Odwrotny przypadek powinien być z kolei sygnałem ostrzegawczym dla firmy, ponieważ może to świadczyć o tym, że ponosi ona zbyt duże koszty.

ROE — wskaźnik rentowności kapitałów własnych

Kolejnym wskaźnikiem, którego można użyć podczas analizy finansowej firmy jest ROE (Return on Equity). Oznacza to rentowność z wniesionych kapitałów własnych. Podobnie jak poprzednio, wartość wskaźnika uzyskuje się poprzez proste obliczenie.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego określa stopę zwrotu, jaką firma może uzyskać z określonej inwestycji. Po raz koleiny można to zobrazować wcześniej użytym przykładem.

Pan Jan zadowolony z prowadzonej przez siebie działalności fryzjerskiej postanawia otworzyć drugi salon. Kapitał, który włożył w jego otwarcie, wyniósł 30 000 PLN. W pierwszym roku od otwarcia kancelarii, wypracowała ona zysk netto w wysokości 35 000 PLN.

Inwestycja poczyniona przez przedsiębiorcę poskutkowała osiągnięciem wyniku rentowności kapitału własnego na poziomie 116,67%. Podobnie, jak w przypadku ROS, tutaj również pożądane jest osiągnięcie jak najwyższej wartości. Analiza tego wskaźnika pozwala sprawdzić, jak firma radzi sobie z wykorzystaniem swojego kapitału własnego. ROE jest popularny wśród inwestorów (szczególnie udziałowców lub akcjonariuszy) w przypadku gdy firma jest zarejestrowana na giełdzie.

ROA — wskaźnik rentowności aktywów

Ostatnim wskaźnikiem przydatnym podczas analizy finansowej przedsiębiorstwa jest ROA (Return on Assets), co oznacza rentowność aktywów. Wskaźnik ten pomaga określić zdolność kapitału całkowitego firmy do generowania zysku.

ROA daje menedżerowi, inwestorowi lub analitykowi wyobrażenie o tym, jak skutecznie firma wykorzystuje swoje aktywa do osiągania zysków. W tym przypadku posłużymy się innym  przykładem.

Wyobraźmy sobie Piotra i Pawła, którzy zamierzają otworzyć stoiska z hot-dogami. Pierwszy z nich na swoje stoisko wydaje 1 500 USD, podczas gdy drugi – 1 000 USD. Piotr po tygodniu zarobił 250 USD ze sprzedaży hot-dogów, a Paweł 200 USD.

W tym przypadku widać, że pomimo tego, że Piotr zarobił 50 dolarów więcej, to biznes Pawła jest bardziej wydajny. ROA pokazuje zatem, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem. Podobnie jak przy dwóch poprzednich wskaźnikach, wyniki warto porównywać z konkurencją oraz wartościami średnimi dla branży. Przedsiębiorstwo powinno również zestawiać rezultaty odnotowane we wcześniejszych okresach sprawozdawczych.

Często pojawia się również pytanie, na czym polega różnica pomiędzy ROE i ROA. Obydwa wskaźniki mierzą, w jaki sposób firma wykorzystuje swoje zasoby. Zasadniczo ROE obrazuje tylko zwrot z kapitału własnego firmy, pomijając zobowiązania, w przeciwieństwie do ROA. Im większą dźwignię finansową i dług zaciąga firma, tym wyższe ROE będzie w stosunku do ROA.

Interpretacja ROA ROE i ROS

W celu uzyskania przejrzystego obrazu firmy warto nie tylko znać wskaźniki rentowności firmy i móc je obliczyć, lecz także potrafić je zinterpretować. Nie wiesz jak to zrobić? Przychodzimy z pomocą!

Współczynnik ROA 

W celu wyliczenia wskaźnika ROA wykorzystaj następujący wzór:

(wynik finansowy / kapitał własny) x 100%

Im wyższy wyjdzie poziom ROA, tym lepsza jest sytuacja danego przedsiębiorstwa. W przypadku ujemnej wartości wskaźnika, firma nie generuje zysku, lecz stratę. W celu uzyskania konkretnych wniosków należy:
– porównać otrzymany wynik ze średnią wartością wskaźnika w branży,
– przeanalizować wcześniejsze wartości ROA w przedsiębiorstwie i porównać je do aktualnej,
– porównać wynik z tymi, jakie otrzymują główni konkurenci firmy.

Współczynnik ROE 

W celu wyliczenia wskaźnika ROE wykorzystaj następujący wzór:

(zysk netto / kapitał własny) x 100%

Podobnie jak w przypadku wskaźnika ROA – im wyższy jest współczynnik ROE, tym w lepszej sytuacji znajduje się Twoje przedsiębiorstwo.  Należy pamiętać, że ROE nie ma jednego optymalnego poziomu, który określałby poziom rentowności. Interpretacja wyników powinna opierać się na zmianach tego wskaźnika w czasie. Jeśli ROE rośnie, oznacza to zwiększenie poziomu bezpieczeństwa finansowego firmy oraz jej potencjału rozwojowego. Wzrost ROE może także świadczyć o konkurencyjnej przewadze przedsiębiorstwa.

Współczynnik ROS 

W celu wyliczenia wskaźnika ROS wykorzystaj następujący wzór:

(wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży) x 100%

W tym przypadku również – im wyższy jest wskaźnik ROS, tym lepsza kondycja przedsiębiorstwa. Należy mieć na uwadze, że nie ma określonego poziomu, który gwarantowałby optymalną rentowność, podobnie jak w przypadku ROA i ROE. Aby dokładnie zrozumieć wyniki, należy porównać je z wynikami poprzednich okresów sprawozdawczych, wynikami konkurencji oraz wartościami przeciętnymi w danej branży. Wartości przyrostów są pożądane, jednak istotne jest również utrzymanie stabilnego poziomu wskaźnika na wysokim poziomie. Z kolei spadki wskaźnika ROS sugerują, że koszty oraz obciążenia podatkowe pochłaniają coraz większą część przychodów, co jest niekorzystne dla przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Wyżej przedstawione wskaźniki pokazują jak, w prosty sposób przedsiębiorca jest w stanie sprawdzić wydajność swojej firmy. Analiza rentowności jest często jednym z głównych elementów analizy finansów przedsiębiorstwa. To właśnie rentowność jest czynnikiem, który wskazuje, czy nasze przedsięwzięcie jest opłacalne i czy istnieje dalszy sens prowadzenia biznesu. Analiza wskaźników to jeden ze sposobów na większe zyski – taki proces pozwala podejmować lepsze decyzje finansowe i strategiczne.

Niemniej jednak opisane tutaj – ROS, ROE i ROA to dopiero początek poważnej analizy efektywności firmy, która im bardziej zaawansowana, tym bardziej żmudna, czasochłonna i skomplikowana. Powinno to jednak motywować do dalszego pogłębiania wiedzy na temat sposobów analizowania stanu finansów firmy. Tutaj z pomocną dłonią przyjść może inny artykuł naszego bloga, który opisuje, co składa się na analizę progu rentowności i jak ją poprawnie wykonać.