Jak diament strategiczny może pomóc w analizie Twojego przedsiębiorstwa?

Zastanawiasz się, jak Twoje przedsiębiorstwo wypada na tle konkurencji lub chcesz wiedzieć jak poprawić jego pozycję? Przydatnym narzędziem może okazać się diament strategiczny opracowany przez Michaela E. Portera. Początkowo odnosiła się ona do teorii przewagi konkurencyjnej między krajami, ale w aktualnej rzeczywistości gospodarczej może być bez problemu stosowana do analizy przedsiębiorstw, czy konkretnych branż. W schemacie zostały wyróżnione cztery elementy, które przy odpowiednio głębokiej analizie mogą dać informacje o konkurencyjności naszego przedsiębiorstwa oraz o tym, jak może się ona rozwinąć. W skład klasycznego modelu wchodzą:

• warunki czynników,
• warunki popytu,
• sektory powiązane i pomocnicze,
• strategii struktura i rywalizacja firmy.

Jak diament strategiczny może pomóc budować konkurencyjność firmy?

Należy sobie zadać pytanie, jak wykorzystać diament strategiczny oraz poszczególne jego elementy w kształtowaniu strategii przedsiębiorstwa. Przechodząc przez charakterystykę pojedynczych części modelu, należy wiedzieć, że głównym założeniem jest wzajemne ich oddziaływanie na siebie i osiągnięcie efektu synergii. Skupienie się na jednym elemencie może nie dać pełnego obrazu pozycji naszej firmy wśród konkurentów.

Przy analizie pierwszego filaru, jakim są warunki czynników, należy się skupić na grupowaniu ich jako podstawowe i zaawansowane. Pierwsza grupa odnosi się do makrootoczenia, na które przedsiębiorstwo ma ograniczony wpływ. Przy ich pomocy można kształtować czynniki zaawansowane, które faktycznie dają przewagę nad konkurencją i pomagają budować strategię firmy. Zaliczają się do nich między innymi: know-how, doświadczenie siły roboczej, czy innowacyjna infrastruktura.

Drugim elementem diamentu strategicznego są warunki popytu, czyli dogłębna analiza zapotrzebowania na produkt lub usługę w otoczeniu firmy (na przykład w kraju). Przede wszystkim należy się skupić na strukturze popytu, dzięki czemu możemy trafniej odpowiadać zapotrzebowaniu konsumentów. Ważny jest również jego rozkład, gdyż może być on równomierny pod względem geograficznym lub tworzony przez aglomeracje. W tej części analizy warto też wziąć pod uwagę, jaki typ produktu wytwarza nasza firma, gdyż ze względu na dysonans w tempie wzrostu popytu inaczej konstruuje się strategię dla dobra podstawowego, a inaczej dla luksusowego.

Kolejna część modelu, czyli sektory powiązane i pomocnicze – obejmują one szeroko pojętą analizę konkurencji oraz łańcucha dostaw. Należy wziąć pod uwagę te firmy, które bezpośrednio tworzą konkurencję dla naszego przedsiębiorstwa oraz te produkujące niezbędne do naszego procesu produkcji części. Konieczne jest zbadanie barier wejścia na rynek oraz warunki i trendy panujące na nim. Może się okazać, że konieczne jest przeznaczenie relatywnie dużych nakładów na badania i rozwój, aby zdobyć satysfakcjonującą pozycję, co wymusi zmianę strategii przedsiębiorstwa.

Na ostatni filar klasycznego diamentu strategicznego składają się strategia, struktura i rywalizacja firmy. W kontekście jednostki gospodarczej chodzi przede wszystkim o działanie konkurencji rynkowej na napędzanie rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw. Wykorzystując tę zależność oraz inne dostępne zasoby, można wyznaczać cele, które poprawią naszą konkurencyjność względem innych firm.

Dodatkowe diamenty?

Jako uzupełnienie klasycznego modelu Portera wyróżnia się jeszcze dwa dodatkowe czynniki: rząd i szansę. Działania rządu mają charakter niezwykle zmienny, często podyktowany sytuacją polityczną w kraju, a jednocześnie bardzo istotny. Rząd może stymulować popyt, tworzyć i egzekwować nowe prawa dotyczące konkurencji rynkowej czy też zachęcać przedsiębiorców do działalności innowacyjnej. Pojęcie szansy odnosi się zaś do losowości, która występuje w przestrzeni ekonomicznej. Oznacza to, że czasami losy produktu na rynku są zupełnie przypadkowe. Oba te aspekty nie mogą prowadzić jednak do stałej, lecz jedynie tymczasowej przewagi konkurencyjnej, dlatego często nie są brane wystarczająco pod uwagę podczas tworzenia analizy i przygotowywania strategii przedsiębiorstwa (więcej o strategiach przewagi konkurencyjnej możesz przeczytać w jednym z naszych poprzednich artykułów).

Diament strategiczny jest efektywnym i uniwersalnym narzędziem służącym do analizy przedsiębiorstwa i jego konkurencji, gdyż bada on zarówno mikro- jak i makrootoczenie firmy. Należy jednak zauważać synergię między jego elementami, co przekłada się na bardziej rzeczywisty obraz sytuacji naszego przedsiębiorstwa. Diament jako narzędzie raczej nie funkcjonuje samodzielnie, a stanowi uzupełnienie innych rodzajów analiz. Jednakże dostarczane przez niego informacje mogą stanowić solidną podstawę do ustalania strategii rozwoju przedsiębiorstwa, walki z konkurencją i wykorzystywania okazji rynkowych.